Niepodległość Polski to uniezależnienie się kraju od obcego panowania. Została osiągnięta 11 listopada 1918 roku, kiedy to Polska odzyskała suwerenność jako II Rzeczpospolita po 123 latach rozbiorów przez Austro-Węgry, Cesarstwo Niemieckie i Imperium Rosyjskie. Niepodległość Polski poprzedził szereg wydarzeń, które miały miejsce na przełomie XVIII i XIX wieku. Do tych wydarzeń należy zaliczyć Konstytucję 3 maja 1791 roku, powstanie kościuszkowskie, powstanie listopadowe i powstanie styczniowe.
Jakie znaczenie ma odzyskanie przez Polskę niepodległości?
Walka o niepodległość Polski była walką z bezprawnym odebraniem samostanowienia. Stanowi ważną część walki o prawa człowieka i demokrację. Jednocześnie niepodległość Polski oznaczała koniec wielkiej polityki mocarstwowej XIX wieku. Wraz z odzyskaniem przez Polskę niepodległości zakończył się trwający przez wieki konflikt polsko-rosyjsko-niemiecko-austro-węgierski. Stało się to podstawą do utworzenia Ligi Narodów, a później Organizacji Narodów Zjednoczonych. Niepodległość Polski wzmocniła również ducha walki w narodzie, który już niedługo później musiał ponownie walczyć o to, co z trudem odzyskał.
Jak wyglądała walka o niepodległość Polski?
Polskie zmagania o niepodległość rozpoczęły się pod koniec XVIII wieku. Wywołały ją I, II i III rozbiór Polski, które miały miejsce w latach 1772-1795 i 1793-1795. Terytorium zostało podzielone pomiędzy Rosję, Prusy i Austro-Węgry. Rozbiory spowodowały powstanie polskiej diaspory. Tysiące Polaków przeniosło się do Imperium Osmańskiego, Imperium Rosyjskiego i Francji. Mieli nadzieję, że Rosjanie, Prusacy i Austriacy, którzy zabrali im ziemię, zapłacą za swoje czyny, szkodząc ich interesom.
W latach 90. XVII wieku polski ruch patriotyczny walczył z rozbiorami. Kolejny znaczący epizod w polskiej walce o niepodległość miał miejsce podczas II wojny światowej, kiedy to Polska stała się centrum walki po bezprawnym ataku Niemiec. Podczas II wojny światowej polski rząd emigracyjny w Londynie walczył z niemiecką i sowiecką okupacją Polski, wykształciło się również niezwykle silne i skuteczne w swoich działaniach Państwo Podziemne, które mimo bardzo ciężkich warunków walczyła o odzyskanie wolności.
Kiedy Polska odzyskała niepodległość?
Polska odzyskała niepodległość 11 listopada 1918 roku, kiedy został podpisany rozejm kończący I wojnę światową. Rozejm zawierał uznanie przez najeźdźców prawa do samostanowienia, w tym prawa Polaków do stworzenia suwerennego państwa. To właśnie w latach pierwszej wojny światowej (1914-1918) wystąpiły sprzyjające okoliczności dla sprawy polskiej. Zaborcy Polski stanęli wówczas naprzeciwko siebie, łamiąc swą dotychczasową solidarność w kwestii polskiej, dzięki czemu mieliśmy szansę na odzyskanie tak długo wyczekiwanej wolności.
Droga do osiągnięcia sukcesu nie była jednak prosta i oczywista, ponieważ Polacy pod zaborami nie wiedzieli, po której stronie opowiedzieć się, aby mieć szansę na zrealizowanie swojego planu. W lutym 1918 r. państwa centralne zawarły niekorzystny z polskiej perspektywy pokój brzeski z Ukrainą. Rozczarowani Polacy ostatecznie zerwali z państwami centralnymi i nadzieje na odbudowę Polski zaczęli powszechnie wiązać z ententą. Odzyskanie niepodległości przez Polskę nieodwracalnie związane jest z wybitnymi postaciami historycznymi, takimi jak Józef Piłsudski czy Roman Dmowski.
Dlaczego Polacy walczyli o niepodległość Polski?
Polacy chcieli odzyskać swoje ziemie. Opisywany przez historyków jako trudny i dramatyczny proces walki o granice i kształt ustrojowy odrodzonej Rzeczypospolitej ma niezwykłą wartość. Silnie zakorzeniona potrzeba odzyskania wolności jest niejako zapisana w genie polskości. Nasz naród został ukształtowany w ogniu nieustannej walki i zmian. Mimo iż wciąż zmieniające się terytorium usiane było wewnętrznymi problemami, w godzinach próby Polacy potrafią zjednoczyć się i walczyć ramię w ramię.
Najsłynniejsi Polacy walczący o niepodległość Polski
- Tadeusz Kościuszko – dowódca wojskowy polsko-litewskiego pochodzenia, Kościuszko stanął na czele nieudanego powstania kościuszkowskiego z 1794 roku przeciwko władzy rosyjskiej. Po klęsce powstania został ułaskawiony i żył na emigracji w Stanach Zjednoczonych. Do Europy wrócił w 1812 r., by walczyć z francuską okupacją Polski. Po wojnach napoleońskich powrócił ponownie do Stanów Zjednoczonych, gdzie zmarł w 1817 roku.
- Ignacy Daszyński – współtwórca Polskiej Partii Socjalistycznej i jeden z przywódców powstania styczniowego przeciwko władzy rosyjskiej. Po klęsce powstania udał się na emigrację do Szwajcarii, a następnie do Paryża, gdzie zmarł w 1925 roku.
- Józef Piłsudski – polski rewolucjonista i mąż stanu, Piłsudski został Naczelnikiem Państwa po I wojnie światowej.