Pierwsza dynastia Piastów rozpoczęła się od panowania Mieszka I i trwała do śmierci Leszka Białego w 1334 roku. Nazwa dynastii pochodzi od imienia pierwszego, legendarnego Piasta, syn Chościska, rataja spod Gniezna. Pierwszym władcą z rodu Piastów, którego istnienie nie jest podważane jest Mieszko I. Piastowie stworzyli państwo polskie i jego potęgę znaną z książek historycznych. Granice ich państwa ulegały ciągłym zmianom, a ich władza ograniczała się niekiedy do kilku miast. Mimo tych ograniczeń, pierwsi Piastowie byli w stanie stworzyć silne państwo, które przetrwało przez wieki, a także poszerzyć jego granice i wzmocnić naszą pozycję.

Jak wyglądały początki państwa polskiego?

Chrzest Polski utorował drogę do integracji młodego państwa polskiego z resztą Europy. W 1000 roku Bolesław Chrobry odbył zjazd z cesarzem niemieckim Ottonem III, który potwierdził dobre stosunki łączące obydwa państwa. Podczas pielgrzymki do Gniezna Otto III oddał hołd świętemu Wojciechowi, biskupowi Pragi, który prowadził chrystianizację wśród pogańskich Prusów.

Po śmierci Ottona III stosunki polsko-niemieckie znacznie się pogorszyły. Doszło do wieloletnich konfliktów zbrojnych. Pomimo tego w 1025 roku Bolesław Chrobry koronował się na króla Polski, co było wyrazem wzrastającej potęgi państwa. W okresie rozbicia dzielnicowego na ziemiach polskich pojawili się krzyżacy, sprowadzeni w 1226 roku przez Konrada Mazowieckiego. Wykorzystując sfałszowane dokumenty, przywłaszczyli sobie ziemię chełmińską, a następnie stopniowo rozszerzali swoje państwo zakonne. W 1308 roku odebrali Polsce Pomorze Gdańskie, które udało się odzyskać dopiero po wielu latach zmagań.

Koronacja Bolesława Chrobrego oraz postać świętego Wojciecha niewątpliwie miały ogromny wpływ na umacnianie niezależności państwa polskiego oraz jego pozycji na arenie międzynarodowej, choć stosunki z cesarstwem ulegały wahaniom. Zagrożenie ze strony Zakonu Krzyżackiego było jednocześnie impulsem do dalszej konsolidacji kraju. Te ważne wydarzenia przyczyniły się do rozwoju poczucia wspólnoty narodowej na ziemiach Polski.

Jak rozwijała się Polska pierwszych Piastów?

Pierwsi władcy z dynastii Piastów dokonali istotnych przeobrażeń, które przyczyniły się do ugruntowania silnego państwa. Rozbudowali terytorium i zjednoczyli wszystkie plemiona na obszarze Wielkopolski. Wzmocnili gospodarkę i armię, co pozwoliło na dalszą ekspansję.

Wprowadzili zmiany w strukturze państwa. Chociaż władca był dziedziczny, Pierwsi Piastowie wzmocnili centralizację rządów. Duże znaczenie mieli również pańszczyźniani chłopi, którzy byli związani z ziemią. Pod koniec panowania Piastów Polska stała się silnym, scentralizowanym państwem o rozbudowanej gospodarce. Jednakże kraj pozostawał podzielony na kilka księstw.

Piastowie nie potrafili skutecznie przekazywać władzy następnym pokoleniom. Każdy władca dążył do powiększenia własnego terytorium, często kosztem kuzynów. W rezultacie państwo nieustannie pogrążało się w konfliktach wewnętrznych. Doświadczyło także najazdów obcych, w tym dwukrotnego najazdu Mongołów w latach 1241 i 1259. Najeźdźcy zniszczyli wieś i wymordowali znaczną część ludności.

Mimo tych trudności, panowanie Pierwszych Piastów przyczyniło się do ugruntowania podstaw silnego państwa polskiego. Chociaż nie udało się zachować jedności terytorialnej, stworzyli oni fundamenty pod przyszłą odbudowę potęgi kraju. Ich rządy zapoczątkowały proces kształtowania się polskiej tożsamości narodowej.

Jak silna była Polska pod rządami Piastów?

Rządy Piastów przypadły na okres względnej stabilizacji gospodarczej i rozwoju. Jednak postęp kulturalny był niewielki. Polska pozostawała społeczeństwem o przewadze rolnictwa. Jej władcy nie interesowali się osiągnięciami kultury czy intelektu, lecz raczej dążyli do wzmocnienia potęgi militarnej i ekonomicznej państwa.

Sytuacja uległa zmianie wraz z nastaniem panowania Jagiellonów, którzy przejęli władzę po Piastach. Jagiellonowie wykazywali wielkie zainteresowanie sztuką. Za ich rządów rozkwitał renesans. Jagiellonom udało się objąć kontrolą znacznie większe terytorium niż Piastów, a Polska stała się istotną potęgą w Europie. Jednakże Jagiellonów osłabiał nieustający konflikt z Imperium Osmańskim.

Wprawdzie dynastia Jagiellonów przewodniczyła rozwojowi kulturowemu i umocnieniu pozycji międzynarodowej Polski, nie zdołała jednak przezwyciężyć podziałów w państwie. Choć rozszerzyli granice kraju i połączyli wiele ziem pod wspólnym panowaniem, nie potrafili skutecznie zjednoczyć podległych im terytoriów.

Mimo zagrożeń ze strony Imperium Osmańskiego, rządy Jagiellonów przypadły na okres stabilizacji wewnętrznej oraz pomyślności gospodarczej. Panowanie tej dynastii pozwoliło Polsce dołączyć do grona znaczących mocarstw w Europie, a społeczeństwo zyskało możliwość rozwoju kulturowego i cywilizacyjnego. Jednak po śmierci ostatniego Jagiellona Polska ponownie popadła w kryzys polityczny, gospodarczy i militarny. Tylko silna postać nowego władcy mogła zapobiec upadkowi kraju.

Jakie są kluczowe daty Polski pierwszych Piastów?

• Około 960 roku – Mieszko I przejmuje władzę
• 966 rok – chrzest Polski z rąk Czechów
• 972 rok – zwycięska bitwa pod Cedynią Mieszka I z margrabią Hodonem, dzięki czemu Polska zdobywa Pomorze Zachodnie.
• 990 rok – Mieszko I zdobywa Śląsk i Małopolskę.
• 1000 rok – Zjazd w Gnieźnie.
• 1025 rok – koronacja Bolesława Chrobrego na króla Polski.
• 1138 rok – podział Polski pomiędzy synów Bolesława Krzywoustego, co zapoczątkowało rozbicie dzielnicowe.