Mieszko II Lambert, władca z dynastii Piastów, wstąpił na tron Polski w roku 1025, obejmując schedę po swoim ojcu, Bolesławie Chrobrym. Jego droga do władzy była wyboista, pełna konfliktów zbrojnych, w których zdobywał doświadczenie u boku ojca, zwłaszcza w starciach z Rzeszą Niemiecką. Węzeł małżeński z Rychezą, córką palatyna reńskiego, przyniósł mu nie tylko sojusz, ale i więzi rodzinne z wpływowymi dynastiami Europy.
Wspólna koronacja z ojcem i małżonką była momentem przełomowym, jednak radość z nowego tytułu nie trwała długo. Po zaledwie kilku tygodniach Mieszko II przejął ster rządów, stając przed wyzwaniami, które wkrótce miały wystawić jego panowanie na próbę. Władza przypadła mu w czasach, gdy państwo było osłabione i otoczone przez nieprzyjaznych sąsiadów, co nie ułatwiało sprawowania rządów.
Niestety, nieuchronne konflikty doprowadziły do dramatycznych wydarzeń w 1031 roku, kiedy to Mieszko II został zmuszony do ucieczki przez swoich braci, Bezpryma i Ottona. Atak wojsk niemieckich i rusińskich przypieczętował jego los, a Polska doświadczyła utraty znaczących obszarów na rzecz sąsiadujących mocarstw. Ta symboliczna wojna była końcem epoki dominacji, którą zapoczątkował Bolesław Chrobry.
Po upokorzeniu w Czechach, gdzie według relacji Galla Anonima doznał okrutnego traktowania, Mieszko II nie poddał się i w 1032 roku powrócił do kraju. Jego powrót na tron był jednak obarczony koniecznością dzielenia władzy z bratem Ottonem oraz krewnym Dytrykiem, na co wpłynął cesarz niemiecki Konrad II. Mimo że jedna z kronik niemieckich wspominała o zrzeczeniu się przez niego tytułu królewskiego, w Polsce nigdy nie zaakceptowano tej decyzji i nadal tytułowano go królem.
Mieszko II zdołał ponownie zjednoczyć kraj, lecz jego panowanie zakończyło się nagle w 1034 roku, w tajemniczych okolicznościach. Kronika Traska wspomina o jego „pomieszaniu zmysłów” przed śmiercią, co dodaje tylko kolejną warstwę tajemnicy do jego postaci. Warto zaznaczyć, że niektóre źródła błędnie przypisują mu śmierć z ręki własnego przybocznego, co w rzeczywistości dotyczyło Bezpryma.
Za panowania Mieszka II Polska straciła zdobycze terytorialne Chrobrego, w tym Milsko, Łużyce, Grody Czerwieńskie oraz Morawy, a możliwe że i Słowację. Był on również pierwszym polskim władcą, który potrafił czytać i pisać, posługując się językiem niemieckim, łaciną oraz greką. Jego ostatnie miejsce spoczynku to katedra w Poznaniu, gdzie został pochowany.